KRYTERIA KWALIFIKACJI ROLNIKA
Pomoc jest skierowana do rolnika, który spełnia definicję mikroprzedsiębiorstwa, małego lub średniego przedsiębiorstwa (MŚP). Aby ubiegać się o wsparcie, rolnik musi prowadzić gospodarstwo spełniające szereg warunków:
1. Wielkość Gospodarstwa (Powierzchnia): Posiadanie gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych nie większej niż 300 ha.
2. Wielkość Ekonomiczna: Gospodarstwo musi być "małym gospodarstwem" w roku wyjściowym, co oznacza, że jego wielkość ekonomiczna musi być poniżej 25 tys. euro. Ustalając powierzchnię użytków rolnych oraz wielkość ekonomiczną, uwzględnia się stan gospodarstwa w dniu złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Wielkość ekonomiczna ustalana jest na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa wyrażonej w euro. Warto podkreślić, że 25 tys. euro to większa wielkość ekonomiczna niż w poprzednich latach.
3. Przychód Minimalny: Rolnik musi prowadzić działalność rolniczą, z której uzyskał przychód ze sprzedaży produktów rolnych wytworzonych w gospodarstwie w wysokości nie mniejszej niż 5 000 zł.
4. Charakter Działalności: Działalność ta nie może być prowadzona wyłącznie w celach naukowo-badawczych.
W przypadku, gdy rolnik ubiega się o pomoc na operację dotyczącą produkcji ekologicznej w gospodarstwie, wysokość wymaganego minimalnego przychodu (5 tys. zł) jest ustalana wyłącznie na podstawie wpływów brutto ze sprzedaży produktów ekologicznych lub produktów w okresie konwersji, uzyskanych w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku.
Kwota Wsparcia i Wypłata Płatności Ryczałtowej
Pomoc jest przyznawana w formie płatności ryczałtowej.
Kwoty przyznanej pomocy to:
• 120 000 zł – dla operacji dotyczącej produkcji ekologicznej w gospodarstwach prowadzących taką produkcję, a także w przypadku operacji dotyczącej rozpoczynania działalności w zakresie wprowadzania produktów na rynek w ramach KŁD (RHD, sprzedaży bezpośredniej lub dostaw bezpośrednich).
• 100 000 zł – w przypadku pozostałych operacji.
Wypłata Środków:
Pomoc jest wypłacana beneficjentowi w dwóch ratach:
1. Pierwsza rata wynosi 80% kwoty przyznanej pomocy.
o 96 tys. zł – dla gospodarstw KŁD i ekologicznych.
o 80 tys. zł – dla pozostałych gospodarstw.
2. Druga rata wynosi 20% kwoty pomocy.
o 24 tys. zł – dla gospodarstw KŁD i ekologicznych.
o 20 tys. zł – dla pozostałych gospodarstw.
Warto zaznaczyć, że ta intensywność pomocy (np. 120 000 zł) stanowi realnie 85% całej wartości inwestycji, która jest realizowana w ramach biznes planu. Udzielana pomoc jest uważana za maksymalną, jaką można było przyznać zgodnie z przepisami unijnymi.
INWESTYCJE KWALIFIKOWANE
Pomoc przyznaje się na operację zapewniającą zwiększenie orientacji rynkowej gospodarstwa w wyniku jego restrukturyzacji.
Obszary wsparcia (Przedmiot naboru):
Operacja może dotyczyć restrukturyzacji w obszarze:
1. Produkcji rolnej (lub produkcji rolnej i przygotowania do sprzedaży produktów) metodami innymi niż ekologiczne.
2. Produkcji ekologicznej (lub produkcji ekologicznej i przygotowania do sprzedaży produktów ekologicznych/w okresie konwersji).
3. Rozpoczynania działalności w zakresie wprowadzania żywności (tylko produktów rolnych) na rynek w ramach Krótkiego Łańcucha Dostaw (KŁD), co obejmuje Rolniczy Handel Detaliczny (RHD), sprzedaż bezpośrednią lub dostawy bezpośrednie.
Rodzaje Inwestycji:
Wspierane są inwestycje materialne i niematerialne służące do prowadzenia produkcji rolnej i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, w tym:
• Inwestycje budowlane.
• Wyposażenie budynków lub budowli.
• Zakup nowych maszyn, urządzeń i sprzętu, w tym sprzętu komputerowego.
• Wartości niematerialne i prawne.
Przykłady zrealizowanych inwestycji pokazują, że rolnicy sięgają po nowoczesne, precyzyjne technologie. Państwo Bernysiowie, na przykład, dzięki wsparciu zakupili wózek do zbioru jabłek, opryskiwacz sadowniczy, wagę oraz rozsiewacz nawozów z precyzyjnym dawkowaniem. Karol Remiszewski planuje zakup maszyn precyzyjnych, w tym opryskiwacza sadowniczego z komputerem oraz kombajnu do zbioru jabłek. Artur Krawczyk zakupił ciągnik i dodatkowy sprzęt, co skróciło czas obróbki gospodarstwa.
Kluczowy Warunek Końcowy: Wzrost Przychodu
Głównym celem interwencji jest osiągnięcie realnego rozwoju mierzonego wzrostem sprzedaży.
Operacja musi doprowadzić do wzrostu wartości sprzedaży brutto produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie (w tym żywności w ramach KŁD) o co najmniej 30% w stosunku do ustalonej dla gospodarstwa wartości przychodu bazowego. Ponadto, wartość ta musi osiągnąć nie mniej niż poziom 43 200 zł. Kwota 43 200 zł odpowiada dwunastokrotności minimalnego wynagrodzenia w miesiącu rozpoczęcia naboru WOPP w 2023 roku.
Kwestia Kwoty Granicznej i Dokumentowania Przychodu
Choć minimalny poziom sprzedaży docelowej wynosi 43 200 zł, często wspomina się o kwocie granicznej 51 600 zł, którą trzeba osiągnąć i udokumentować w trzecim, czwartym i piątym roku od uzyskania pomocy. Są to kwoty minimalne, a większe gospodarstwa muszą wykazać wyższy przychód. Rolnik musi wierzyć w rolnictwo i chcieć produkować – program nie jest przeznaczony dla tych, którzy chcą tylko „przemielić pieniądze” i sprzedać sprzęt po pięciu latach.
Udokumentowanie przychodu:
• Sprzedaż bezpośrednia (dla rolników niebędących płatnikami VAT): Rolnicy nie będący na VAT mają prawo do sprzedaży bezpośredniej do 100 000 zł rocznie, która jest nieopodatkowana i nigdzie niezgłaszana. Wystarczy, że rolnik zapisze tę sprzedaż na kartce (lub sporządzi dokumenty wewnętrzne), aby udokumentować osiągnięcie minimalnego obrotu.
• Sprzedaż bezpośrednia (dla rolników będących płatnikami VAT): Rolnicy na VAT również mogą mieć nieopodatkowany przychód bezpośredni do 100 000 zł rocznie. Różnica polega na tym, że powyżej 20 000 zł takiej sprzedaży muszą posiadać kasę fiskalną. Mogą też uzbierać wymaganą sprzedaż poprzez wystawianie faktur.
Zabezpieczenie na wypadek Klęsk:
Agencja Restrukturyzacji i Ministerstwo Rolnictwa przewidzieli sytuacje niezależne od rolnika, takie jak susza lub kataklizm. Jeżeli w takiej sytuacji nie uda się uzyskać wymaganego obrotu, będzie możliwe uargumentowanie tego faktu.
Ciągnik Aupax 3055
JAK ZDOBYĆ PUNKTY
Jak Zdobyć Niezbędne Punkty Kwalifikacyjne (Minimum Trzy Punkty)
Uzyskanie dofinansowania wymaga zebrania minimalnej ilości trzech punktów. System punktowy jest „do ogarnięcia” i rolnicy nie powinni się go obawiać.
Kryterium Wyboru Punkty Uwagi i Szczegóły (źródło)
Szkolenia 2 punkty Punkty za zrobienie dwóch szkoleń. Jest to element, który można zrealizować w późniejszym terminie.
Integrowana Produkcja Roślin (IPR) 1 punkt Wejście w system IPR. Program ten jest określany jako „luźny” i nie zawiera „wielkich ograniczeń”. Wymaga m.in. podbicia opryskiwacza, szkolenia chemizacyjnego i korzystania z dopuszczonych środków ochrony roślin. W zamian rolnik otrzymuje dodatkową dopłatę do hektara (ok. 1200–1300 zł). Roczne koszty certyfikacji i kontroli wynoszą około 1500 zł. Nie wszystkie uprawy wchodzą w system (np. owies).
Ekologia/Rolnictwo Ekologiczne 4 punkty Uczestnictwo w systemie rolnictwa ekologicznego lub bycie już w tym systemie. Wymagane jest posiadanie co najmniej 50% upraw w ekologii. Ekologia jest bardzo dobrze punktowana i jest to „w ogóle bajka”.
Grupy Producentów Rolnych 3 punkty Uczestnictwo w grupie producentów rolnych lub zwierząt rolnych. Jest to zależne od rejonu i możliwości zawiązania takiej grupy.
ONW (Obszary o Ograniczeniach Naturalnych) 2 punkty Posiadanie co najmniej 50% upraw na ONW górskim lub ONW typ II. Te punkty są „totalnie niezależne od ciebie”.
Strategia minimalna: Minimalne trzy punkty można łatwo osiągnąć, zdobywając dwa punkty za szkolenia oraz dodając jeden punkt za Integrowaną Produkcję Roślin.
Nowe Kryteria Wyboru na Wniosek Rolników
W obecnym naborze wprowadzono nowe kryteria wyboru, o które wnioskowali rolnicy i doradcy. Kryteria te mają na celu wsparcie kluczowych elementów małych gospodarstw:
1. Produkcja Zwierzęca: Nowe kryterium dotyczy wspierania gospodarstw, które już dziś mają produkcję zwierzęcą. Celem jest zapewnienie, że rolnicy będą utrzymywali tę produkcję na co najmniej początkowym poziomie, aby zapobiec jej zanikaniu.
2. Inwestycje w Środki Trwałe: Drugie nowe kryterium dotyczy inwestycji w środki w postaci budynków lub budowli, które wspomagają proces prowadzenia produkcji.
Dodanie tych kryteriów ma pozwolić wielu gospodarstwom na skorzystanie z pomocy.
Oczekiwania i Zobowiązania wobec Rolników
Program „Rozwój małych gospodarstw” jest dla tych, którzy mają pomysł na rozwój. Wymaga od rolników zaplanowania swojej działalności poprzez stworzenie planu marketingowego. Należy dokładnie przeanalizować możliwości gospodarstwa, to, co chce się sprzedawać, gdzie, i kto jest konkurencją.
Rolnicy, tacy jak Magdalena i Kamil Pazikowie, widzą, że zapotrzebowanie na warzywa z certyfikatem rolnictwa ekologicznego jest coraz większe. Sprzedaż ułatwiają przepisy o Rolniczym Handlu Detalicznym (RHD). Magdalena i Kamil sprzedają swoje produkty (mąki, kiszonki, jajka, warzywa) do sklepów, gastronomii oraz bezpośrednio.
Inni rolnicy, jak Ilona Złakowska, uważają, że małe gospodarstwa muszą podążać za trendami rynkowymi, sprawdzając, czego potrzebują ludzie w mieście i na zewnątrz. Przetwarzanie własnych surowców (np. wytwarzanie ketchupu z cukinii czy marynowanych dyń) pozwala podnieść wartość gospodarstwa.
Jeżeli rolnik rozsądnie zaplanuje biznes plan i ma pewność, że podoła zadaniu, to zobowiązanie do wzrostu sprzedaży nie jest czymś wygórowanym, ale uczciwym traktowaniem w zamian za uzyskaną pomoc.
Ciągnik ARBOS z ładowaczem czołowym HYDRAMET
PODSUMOWANIE
Interwencja I.10.5 jest trzecim uruchomieniem programu „Rozwój małych gospodarstw” w tym okresie programowania. Oferuje ona wysokie wsparcie ryczałtowe (100 tys. zł lub 120 tys. zł) dla rolników posiadających gospodarstwa do 300 ha i wielkości ekonomicznej poniżej 25 tys. euro. Kluczem do sukcesu jest nie tylko innowacja (zakup nowoczesnych maszyn, inwestycje budowlane), ale przede wszystkim osiągnięcie wzrostu sprzedaży o minimum 30%. Program jest skierowany do osób, które „naprawdę wierzą w rolnictwo i w to, że z tego rolnictwa coś zarobią”.
